Wanita dan anak muda bukan sahaja merupakan dua kumpulan penduduk terbesar dalam struktur demografi negara, tetapi juga dua golongan yang paling dinamik dan berpotensi untuk menjadi pemangkin kepada transformasi sosioekonomi yang lebih inklusif, mapan dan progresif.
Dalam konteks ini, Bajet Persekutuan 2026 perlu dilihat bukan sekadar dokumen fiskal tahunan, tetapi sebagai satu manifestasi komitmen kerajaan untuk membuka ruang dan peluang yang lebih luas kepada wanita dan anak muda agar mereka bukan sekadar menjadi penerima dasar, tetapi rakan kongsi aktif dalam pembangunan negara.
Wanita di Malaysia memainkan pelbagai peranan, sebagai ibu, penjaga keluarga, kakitangan sektor awam dan swasta, usahawan, pemimpin komuniti, serta sebagai agen penyumbang kepada pertumbuhan ekonomi.
Walaupun penyertaan wanita dalam pasaran pekerjaan telah meningkat secara beransur-ansur, realitinya, wanita masa kini masih berdepan dengan isu-isu ketidaksamaan seperti jurang upah antara jantina, cabaran penjagaan keluarga, penyertaan dalam pekerjaan formal yang lebih stabil dan akses kepada peluang kepimpinan.
Dalam Bajet Persekutuan 2026, kebajikan dan pembangunan wanita perlu dirangka dengan pendekatan yang melangkaui bantuan jangka pendek atau subsidi semata-mata, sebaliknya menumpukan kepada pembinaan ekosistem yang membolehkan wanita berkembang dalam semua dimensi kehidupan.
Dalam konteks ini, peranan perkhidmatan awam menjadi sangat penting.
Institusi awam di Malaysia termasuk agensi kerajaan, kementerian, jabatan dan agensi pembangunan berfungsi bukan sahaja sebagai penyedia dasar dan peraturan, tetapi juga sebagai pemudah cara yang menyelaras pelbagai inisiatif yang memberi manfaat kepada wanita.
Perkhidmatan awam bertanggungjawab memastikan setiap inisiatif dalam Bajet 2026 dirangka berdasarkan bukti dan data, disasarkan kepada kumpulan yang benar-benar memerlukan dan dilaksanakan secara berkesan tanpa diskriminasi jantina.
Ini termasuklah penyediaan kemudahan penjagaan anak yang lebih menyeluruh dan mampu dimiliki oleh kebanyakan keluarga, yang secara langsung dapat membantu wanita yang ingin kekal bekerja tanpa menanggung beban penjagaan yang tinggi.
Selain daripada itu, sokongan terhadap pendidikan dan latihan kemahiran untuk wanita dalam sektor-sektor berpotensi tinggi seperti teknologi, keusahawanan digital dan sektor pembuatan berteknologi tinggi turut perlu diberikan fokus khusus dalam Bajet Persekutuan 2026.
Pendidikan dan latihan bukan sekadar alat untuk meningkatkan kelayakan, tetapi merupakan satu infrastruktur sosial yang memberi kebolehan kepada wanita untuk bersaing dalam pasaran pekerjaan yang semakin berubah dengan cepat.
Dengan memberikan peluang pendidikan yang setara serta latihan yang relevan dengan kehendak industri, wanita akan lebih bersedia untuk menerajui peranan profesional yang lebih tinggi, atau memulakan perniagaan sendiri yang mampu mencipta peluang pekerjaan kepada komuniti setempat.
Anak muda pula merupakan kumpulan penduduk kedua yang paling signifikan dalam konteks pembangunan negara pada abad ke-21.
Dengan majoriti belia yang semakin celik teknologi, inovatif dan terdedah kepada perkembangan global, anak muda membawa tenaga, idea baharu dan perspektif kreatif yang diperlukan oleh mana-mana negara yang ingin berada di hadapan arus perubahan.
Namun begitu, cabaran yang dihadapi oleh golongan muda tidak kurang besar dari isu pengangguran belia, pekerjaan tidak stabil, jurang kemahiran antara apa yang dimiliki oleh graduan dan apa yang diperlukan oleh industri, sehinggalah kepada tekanan kesihatan mental yang semakin mendapat perhatian masyarakat.
Dalam suasana tersebut, Bajet Persekutuan 2026 perlu memberi ruang dari segi dasar dan peruntukan untuk menangani isu-isu ini secara holistik dan terancang.
Perkhidmatan awam sekali lagi memainkan peranan penting sebagai perancang, pemudah cara dan penguat dasar yang menyokong agenda pembangunan belia.
Dalam pelbagai kementerian dan agensi berkaitan, pegawai-pegawai awam perlu dilengkapi dengan kapasiti analisis, pemantauan dan pelaksanaan yang mampu menjana hasil yang berpaksikan data serta impak sebenar kepada belia.
Ini termasuk usaha kerajaan untuk memperkasakan program latihan kemahiran teknikal dan vokasional yang lebih relevan dengan keperluan pasaran, selain memperluaskan peluang kepada belia dalam sektor digital seperti pembangunan aplikasi, e-dagang, kecerdasan buatan dan ekonomi kreatif yang lain.
Kesemua ini memerlukan peruntukan yang signifikan dalam Bajet 2026, bukan sekadar sebagai satu bentuk perbelanjaan, tetapi sebagai pelaburan strategik dalam modal insan negara.
Selain daripada aspek pekerjaan dan ekonomi, kebajikan belia juga berkait rapat dengan kesihatan mental dan kesejahteraan sosial mereka.
Perubahan sosial dan ekonomi yang pantas serta tekanan persaingan dalam pendidikan dan kerjaya sering memberi kesan kepada kesejahteraan psikologi belia.
Oleh itu, pendekatan kebajikan dalam Bajet Persekutuan 2026 perlu menyentuh aspek sokongan kesihatan mental melalui penyediaan perkhidmatan kesihatan awam yang lebih mudah diakses oleh golongan muda, serta program sokongan komuniti yang membantu belia mengurus stres, tekanan hidup, dan masalah sosial lain.
Penyertaan kakitangan perkhidmatan awam dalam merangka dan melaksanakan program ini bukan sahaja melibatkan sektor kesihatan, tetapi juga pendidikan, belia dan sukan serta organisasi kerajaan yang lain yang berkaitan dengan pembangunan modal insan.
Dalam memetakan peranan wanita dan anak muda dalam agenda pembangunan negara, Bajet Persekutuan 2026 juga perlu mengambil kira kepelbagaian latar belakang mereka termasuk mereka yang tinggal di luar bandar dan pedalaman, golongan yang kurang bernasib baik dari segi ekonomi, serta mereka yang berasal dari komuniti Orang Asal di Sabah, Sarawak dan Semenanjung.
Cabaran yang dihadapi oleh wanita dan anak muda di luar bandar sering kali lebih besar berbanding rakan mereka di pusat bandar, disebabkan oleh kekurangan prasarana, akses pendidikan yang terhad dan peluang pekerjaan yang kurang menarik.
Perkhidmatan awam perlu memastikan bahawa bajet dan dasar yang dirangka mengambil kira realiti ini melalui pendekatan “penyasaran kawasan” yang memberi tumpuan kepada komuniti yang paling terpinggir, dengan inisiatif seperti geran mikro, sokongan latihan bergerak, pembangunan kemahiran komuniti dan akses kepada teknologi digital.
Sementara itu, dalam konteks bandar yang padat, cabaran kepada wanita dan anak muda sering berkaitan dengan kos sara hidup yang tinggi, tekanan persaingan dalam pasaran kerja serta akses kepada perumahan yang mampu dimiliki.
Bajet Persekutuan 2026 boleh memperkenalkan insentif atau inisiatif kebajikan seperti potongan cukai atau bantuan perumahan yang bersasar untuk golongan belia dan wanita yang baru memasuki pasaran pekerjaan.
Ini bukan sahaja membantu meringankan beban kewangan mereka, tetapi juga memberi peluang kepada golongan ini untuk menetap dan menyumbang secara aktif kepada komuniti urban mereka sama ada melalui pembentukan keluarga, penyertaan dalam komuniti sosial atau sebagai usahawan muda.
Selain daripada aspek ekonomi dan sosial, Bajet Persekutuan 2026 juga perlu mencerminkan komitmen terhadap penyertaan wanita dan anak muda dalam proses pembuatan dasar itu sendiri.
Penyertaan ini boleh diwujudkan melalui pembentukan badan penasihat yang terdiri daripada wanita dan belia, serta mewujudkan mekanisme perundingan yang lebih sistematik antara kerajaan dan organisasi belia dan wanita.
Ini akan memastikan suara mereka didengari, bukan sekadar melalui statistik atau wakil politik semata-mata, tetapi melalui komitmen yang jelas bahawa dasar-dasar yang dirangka mengambil kira perspektif dan pengalaman hidup mereka.
Perkhidmatan awam juga perlu berperanan sebagai penyelaras kepada proses ini, memastikan input daripada pelbagai lapisan masyarakat dapat dibawa ke meja perancangan dasar secara berkesan.
Transformasi digital menjadi medium penting yang membuka ruang peluang baharu kepada wanita dan anak muda di era kini. Dalam Bajet Persekutuan 2026, agenda pendigitalan tidak boleh dilihat secara tersendiri atau berasingan dari agenda kebajikan, sebaliknya mesti diintegrasikan sebagai satu strategi inklusif yang memperluas peluang kepada golongan yang selama ini terpinggir.
Akses kepada internet jalur lebar yang stabil, latihan literasi digital, sokongan kepada usahawan digital serta pembangunan ekosistem inovasi perlu dilihat sebagai sebahagian daripada kebajikan nasional yang membolehkan wanita dan belia bersaing secara setara dalam ekonomi digital global.
Perkhidmatan awam perlu memastikan pelaksanaan inisiatif ini berjalan secara merata dan memberi impak sebenar kepada komuniti yang kurang mendapat peluang.
Selain itu, Bajet Persekutuan 2026 juga berpeluang untuk menjejak impak sosial secara langsung melalui pemantauan dan penilaian dasar yang berterusan.
Kebajikan wanita dan anak muda bukan hanya suatu janji atau komitmen di atas kertas, tetapi suatu objektif yang perlu diukur dengan jelas melibatkan metrik seperti kadar penyertaan wanita dalam pekerjaan formal, kadar pengangguran belia, tahap pendapatan isi rumah wanita dan belia, akses kepada perkhidmatan kesihatan mental, kadar keterlibatan dalam latihan kemahiran dan banyak lagi.
Perkhidmatan awam perlu diperkasakan dengan mekanisme pemantauan yang teratur, termasuk data yang disusun mengikut jantina, umur dan lokasi, supaya dasar-dasar yang dirangka dapat disesuaikan berdasarkan keperluan sebenar masyarakat.
Akhirnya, apa yang paling penting dalam Bajet Persekutuan 2026 ialah pengiktirafan bahawa wanita dan anak muda bukan sekadar kelompok statistik dalam laporan ekonomi, tetapi merupakan nadi kepada masa depan negara.
Mereka ialah ibu-ibu yang membentuk keluarga, pekerja-pekerja yang menyumbang kepada produktiviti, pemimpin komuniti masa depan, inovator dan usahawan yang akan mencipta peluang baru, serta warga dunia yang membawa nama Malaysia ke pentas global.
Dalam konteks RMK13 dan dasar nasional yang lain, Bajet 2026 perlu dilihat sebagai peluang untuk menyatukan aspirasi wanita dan anak muda dengan hasrat pembangunan negara yang inklusif, lestari dan berdaya saing.
Dengan strategi yang tepat, bajet yang berpaksikan data serta pelaksanaan yang berkesan melalui perkhidmatan awam yang responsif dan proaktif, Malaysia mampu menjadi sebuah negara di mana wanita dan anak muda bukan sekadar mendapat manfaat daripada dasar, tetapi turut memainkan peranan penting dalam mencorakkan masa depan negara.
Ini bukan sahaja akan menghasilkan impak ekonomi yang ketara, tetapi juga memperkukuh keadilan sosial, perpaduan komuniti dan kesejahteraan yang lebih meluas bagi semua lapisan masyarakat.
Rujukan
Kementerian Kewangan Malaysia. Bajet Persekutuan 2026: Ucapan Belanjawan dan Dokumen Sokongan. Putrajaya: Kerajaan Malaysia.
Unit Perancang Ekonomi, Jabatan Perdana Menteri. Rancangan Malaysia Ketiga Belas (RMK13): Membina Negara Mampan dan Inklusif. Putrajaya: Kerajaan Malaysia.
Kementerian Pembangunan Wanita, Keluarga dan Masyarakat. Dasar Wanita Negara dan Pelan Tindakan Pembangunan Wanita. Putrajaya.
Kementerian Belia dan Sukan Malaysia. Dasar Belia Malaysia dan Pelan Tindakan Pembangunan Belia. Putrajaya.
Jabatan Perangkaan Malaysia. Statistik Wanita dan Belia Malaysia: Penyertaan Buruh, Pendapatan dan Kesejahteraan Sosial. Putrajaya: DOSM.
Bank Dunia. Enhancing Women’s Economic Participation and Youth Employment in Malaysia. Washington, DC: World Bank.
United Nations Development Programme (UNDP). Youth and Women as Drivers of Inclusive Growth in Middle-Income Countries. New York: UNDP.
Pertubuhan Buruh Antarabangsa (ILO). Global Employment Trends for Youth and Gender Equality in the Labour Market. Geneva: ILO.
OECD. Gender Equality and Youth Empowerment in Public Policy: Towards Inclusive Growth. Paris: OECD Publishing.
World Economic Forum. Global Gender Gap Report and Youth Employment Outlook. Geneva: WEF.